01 gru Co zrobić, by uchronić dziecko przed nowotworami?
Wiele mówi się o tym, jak istotna jest profilaktyka onkologiczna, czyli regularne kontrole u lekarzy oraz wykonywanie badań przesiewowych. Do profilaktyki antynowotworowej należy zaliczyć również szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, który należy do najważniejszych czynników zakaźnych o właściwościach onkogennych – zdolnych do transformacji nowotworowej komórek i wywołania raka. Dowiedz się podczas lektury naszego artykułu, dlaczego warto zaszczepić nastoletnie dziecko, a nawet siebie przeciwko wirusowi HPV.
Zidentyfikowano do tej pory ponad 150 typów wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), w tym typy niskiego ryzyka oraz te o wysokim potencjale onkogennym, odpowiedzialne za zmiany przedrakowe, raka szyjki macicy oraz inne choroby nowotworowe (raka odbytu, pochwy, sromu, prącia, przestrzeni ustno-gardłowej, okolic głowy i szyi).
Jak dochodzi do zakażenia?
Główną drogą zakażenia wirusem HPV jest kontakt z zainfekowaną tkanką – zarazić się można poprzez dotykanie zakażonych miejsc na skórze lub przez kontakty płciowe. Wirus może być także przekazany dziecku podczas porodu, dlatego tak ważne jest jego wczesne wykrycie u ciężarnej i właściwe pokierowanie przez lekarza. Wirus przenosi się również poprzez bezpośredni kontakt ze śliną lub krwią osoby zakażonej.
Skutki zakażenia HPV
HPV łatwo przenosi się z człowieka na człowieka. Na szczęście zdecydowana większość zakażeń przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie w ciągu od kilku do kilkunastu miesięcy. Natomiast negatywnym skutkiem braku widocznych objawów u większości zakażonych jest fakt, że nieświadomie rozprzestrzeniają wirusa.
Prawie 100% przypadków raka szyjki macicy jest wynikiem zakażenia onkogennym typem wirusa HPV.
HPV odpowiada również za:
- stany przedrakowe i nowotwory pochwy,
- nowotwory odbytu,
- nowotwory prącia,
- nowotwory sromu,
- nowotwory jamy ustnej,
- nowotwory nosogardzieli,
- nowotwory nasady języka i migdałków,
- 25% nowotworów nieokreślonej części gardła.
Dlaczego warto się badać na obecność wirusa?
Świadomość obecności wirusa HPV w organizmie pozwala określić ryzyko zachorowania lub stwierdzić, czy mamy do czynienia ze zmianami nowotworowymi i zaplanować dalsze postępowanie. Dlatego ważne jest, aby poddawać się regularnym badaniom przesiewowym w kierunku obecności wirusa HPV i raka szyjki macicy. Możliwość wczesnej i dokładnej oceny ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy daje test HPV-DNA, dlatego warto poprosić o jego przeprowadzenie podczas wizyty u lekarza ginekologa. Powinnyśmy go wykonać raz na pięć lat. Wynik badania określa 14 typów wirusa wysokiego ryzyka, które mogą skutkować rozwojem raka szyjki macicy. Spośród nich najgroźniejszy jest typ 16 i 18. Materiał do wykonania testu na obecność materiału genetycznego wirusa HPV pobierany jest dokładnie tak, jak do badania cytologicznego, czyli w gabinecie ginekologicznym. Pobrany materiał jest przesłany do laboratorium, w którym zostaje przebadany.
Jak zapobiec zarażeniu HPV?
Zakażeniu wirusem HPV zapobiegają szczepienia ochronne, a w dalszej perspektywie chronią przed wystąpieniem niektórych chorób nowotworowych oraz brodawek narządów płciowych. Skuteczność szczepień jest bardzo wysoka. W dostępnych preparatach uwzględniono genotypy 16 i 18, które odpowiadają za 70-80% wszystkich przypadków nowotworów wywołanych przez HPV.
Przypominamy, że w Polsce powszechne, dobrowolne i darmowe szczepienia przeciw wirusowi HPV dzieci w wieku 12 i 13 lat są realizowane od 1 czerwca 2023 r. Szczepienia realizowane są w dwóch dawkach, odstęp między podaniem jednej a drugiej wynosi od 6 do 12 miesięcy.
Warto zaznaczyć, że szczepienie nie chroni przed wszystkimi przypadkami raka szyjki macicy, dlatego kobiety powinny regularnie wykonywać cytologię, czyli badanie w kierunku raka szyjki macicy.
Więcej o szczepionkach przeciwko HPV
Szczepionki przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka są bezpieczne i dobrze tolerowane. Nie zawierają żywych wirusów, a tylko niektóre ich antygeny – białka, które nie mogą spowodować zachorowania zaszczepionej osoby, są natomiast wystarczające do wywołania odporności na wirusa, zatem są bezpieczne także dla osób z zaburzeniami odporności.
Kiedy i jak szczepić przeciwko HPV?
Szczepienia przeciwko HPV są najskuteczniejsze, gdy przeprowadza się je przed inicjacją seksualną. Zgodnie z zaleceniami, szczepienie przeciwko HPV powinny przyjąć wszystkie dzieci (obojga płci) w wieku 12-13 lat. Rekomenduje się także szczepienie wszystkich osób do 26. roku życia, które nie przyjęły do tej pory szczepionki lub nie zostały zaszczepione w pełni. Mimo że szczepienie nie jest rutynowo zalecane u osób w późniejszym wieku, ponieważ większość dorosłych została już narażona na kontakt z HPV i skuteczność szczepienia będzie u nich mniejsza, to można rozważyć decyzję o szczepieniu u wcześniej nieuodpornionych osób w wieku 27-45 lat.
Dlaczego szczepienia przeciw HPV zalecane są także chłopcom?
Ponieważ dają skuteczną ochronę nie tylko przed rakiem szyjki macicy, ale również przed rakiem prącia. Dodatkowo biorąc pod uwagę, że HPV przenosi się głównie drogą płciową, to szczepienie chłopców zapobiega przenoszeniu się zakażenia na kobiety.
🔷 Jeżeli nadal masz wątpliwości albo dodatkowe pytania o szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, zachęcamy do kontaktu z lekarzem pediatrą lub lekarzem rodzinnym w Specjalistycznym Centrum Medycznym Konior Clinic. U nas możesz również zaszczepić nastoletnie dziecko albo siebie przeciwko HPV!
