26 sie Aspiryna – co warto o niej wiedzieć
A jak acetylosalicylowy, SPIR – od nazwy rośliny, z której pierwotnie był otrzymywany, IN – bo taką końcówkę dodawano kiedyś do nazwy leków przeciwbólowych. ASPIRINa obchodzi swoje 123 urodziny. To jeden z najstarszych znanych ludzkości leków.
O dobroczynnym działaniu płynu zawartego w korze wierzby pisali już starożytni Egipcjanie trzy i pół tysiąca lat temu. Jego stosowanie zalecał później m.in. sam Hipokrates czy Pliniusz Starszy. 123 lata temu niemieckiemu chemikowi Felixowi Hoffmannowi dobroczynne właściwości naturalne kwasu salicylowego udało się „zamknąć” w produkowanym laboratoryjnie leku, nazwanym wtedy Aspirin. Wyprodukowany dla firmy Friedrich Bayer & Co. lek do dziś nosi tą samą nazwę, zastrzeżoną i należącą do koncernu Bayer.
W Polsce kwas acetylosalicylowy jako lek jednoskładnikowy to – oprócz Bayerowskiej Aspiriny, powszechnie znana Polopiryna S, ale także Abrea, Acard, Acesan, Alka-Seltzer, Cardiopirin czy CardioTeva, Polocard i Proficar. Kwas acetylosalicylowy jest jednak składową również innych leków – takich jak np. Antygrypin, Coffepirine, Encopirin, Etopiryna, Kopiryna, Ultrapiryna i Upsarin. Leki zawierające kwas acetylosalicylowy są w większości dostępne bez recepty, a ich cena nie jest wygórowana. Jeśli jednak okresowo lub doraźnie stosujesz któryś z nich, warto dowiedzieć się więcej o jego działaniu, środkach ostrożności i przeciwwskazaniach.
Kwas acetylosalicylowy działa przede wszystkim przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. Zaliczany jest do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Obok „młodszego” o blisko 60 lat paracetamolu w większości krajów jest najczęściej stosowanym specyfikiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym – leki zawierające kwas acetylosalicylowy stosowane są w łagodzeniu objawów grypy, przeziębienia (gorączka, ból stawów, ból gardła), bólu zęba, bóli mięśniowych, ale także lekkich i umiarkowanych bóli towarzyszących chorobom nowotworowym. Kwas acetylosalicylowy nie jest jednak lekiem przeciwwirusowym, a nawet wydłużać czas leczenia choroby poprzez – według ostatnich doniesień naukowych – spowalnianie produkcji w organizmie przeciwciał walczących z danym wirusem.
Kwas acetylosalicylowy przeciwdziała także gromadzeniu się płytek krwi i tworzeniu skrzepów, dlatego sosowany jest w profilaktyce udaru mózgu i zawału mięśnia sercowego oraz w trakcie terapii po wystąpieniu choroby.
Co ciekawe, kwas acetylosalicylowy okazuje się przydatny także w leczeniu chorób skóry – np. łuszczycy, ponieważ stosowany zewnętrznie „rozluźnia” wierzchnią warstwę skóry umożliwiając skuteczniejsze działanie innym lekom.
Pamiętaj:
– Leku nie powinny stosować kobiety w ciąży, kobiety karmiące piersią, dzieci i młodzież do lat 12 (w leczeniu chorób wirusowych), osoby chorujące na astmę, osoby o obniżonej krzepliwości krwi, diabetycy oraz osoby cierpiące na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.
– O przyjmowaniu leku z kwasem acetylosalicylowym należy bezwzględnie poinformować lekarza przed zabiegiem chirurgicznym oraz stomatologa przed rozpoczęciem zabiegu w jamie ustnej (np. przed ekstrakcją zęba), ponieważ lek ten znacząco obniża krzepliwość krwi i może powodować powikłania podczas zabiegu.
– Dłuższy niż 2-3 dniowy okres przyjmowania leku należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem, a przed zastosowaniem leku należy zawsze zapoznać się z informacjami zawartymi w ulotce.
Leki zawierające kwas acetylosalicylowy, pomimo wielu zalet i szerokiego zastosowania, muszą być jednak zażywane świadomie, odpowiedzialnie i w konsultacji z lekarzem, bowiem nie są bezpieczne dla wszystkich osób, które chciałby je przyjmować.
Przeciwwskazania dotyczą m.in.
– osób z chorobą wrzodową dwunastnicy i żołądka (lek obniża ilość produkowanego przez ściany żołądka ochronnego śluzu i podrażnia błony śluzowe, zaostrzając objawy choroby; przy dolegliwościach wrzodowych jako lek przeciwbólowy, przeciwzapalny i przeciwgorączkowy stosowany jest zwykle paracetamol lub meloksykam),
– kobiet w ciąży (zauważono, że lek podnosi ryzyko wystąpienia u dziecka rozszczepu podniebienia, wad serca i mniejszej masy urodzeniowej, wyższe też jest też ryzyko wystąpienia powikłań okołoporodowych;
– małych dzieci i młodzieży do 12 roku życia (kwas acetylosalicylowy, stosowany nawet w leczeniu chorób wirusowych np. grypa czy ospa, może powodować wystąpienie potencjalnie śmiertelnego Zespółu Reye’a);
– kobiet karmiących piersią (ryzyko chorób u dziecka);
– osób o obniżonej krzepliwości krwi, ze skłonnościami do krwotoków i krwawień (lek dodatkowo obniża krzepliwość krwi i może powodować krwawienia);
– osób chorujących na astmę (lek może powodować napady duszności – tzw. astmę aspirynową);
– osób chorujących na cukrzycę (kwas acetylosalicylowy może wzmacniać działanie leków obniżających poziom cukru we krwi, doprowadzając do jego nadmiernego i niekontrolowanego spadku;
Wykazano także, że zażywanie leku z kwasem acetylosalicylowym może prowadzić do zwiększonej częstości napadów dny moczanowej (artretyzmu) wśród osób chorujących na tę chorobę, a także istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej (AMD).
Tak jak większość leków, specyfiki z kwasem acetylosalicylowym wchodzą w reakcję z innymi przyjmowanymi lekami i zawartymi w nich substancjami, co może powodować liczne działania niepożądane i zagrożenia dla zdrowia pacjenta.
O tym, czy leki z kwasem acetylosalicylowym są dla Ciebie bezpieczne i wskazane, możesz zapytać swojego lekarza medycyny rodzinnej lub lekarza-specjalistę. Zachęcamy do kontaktu z naszą przychodnią:
Specjalistyczne Centrum Medyczne Konior Clinic – tel. 33 815 79 00.
